Funkcjonowanie współczesnych samochodów przyjmuje coraz bardziej zaawansowane struktury technologiczne, natomiast obecność w dieslach filtrów cząstek stałych DPF/FAP oraz katalizatorów SCR budzi wśród wielu kierowców obawy i niepokój. Te mieszane uczucia wynikają głównie z faktu, że filtr cząstek stałych jest elementem, który podlega zużyciu eksploatacyjnemu. Co zrobić, gdy uszkodzony DPF w samochodzie przestaje właściwie pracować? Awaria filtra cząstek stałych wiąże się z koniecznością wymiany DPF/FAP na nowy lub z koniecznością przeprowadzenia regeneracji. Jeśli chodzi o to, ile kosztuje wymiana filtra cząstek stałych, jest to zazwyczaj inwestycja poważnie naruszająca budżet użytkownika samochodu z silnikiem diesla. Aby miłośnicy samochodów wyposażonych w jednostkę wysokoprężną oraz systemy oczyszczania spalin mogli zaoszczędzić na wymianie filtra cząstek stałych, prezentujemy ranking, w którym ujęte zostały poszczególne metody czyszczenia filtrów cząstek stałych DPF oraz katalizatorów SCR. Czyszczenie DPF – czy warto je wykonywać? Określone metody charakteryzują się wysoką skuteczną, przy innych sposobach czyszczenia DPF/FAP i SCR zalecamy ostrożność. Sprawdź, jak należy wyczyścić filtr cząstek stałych oraz katalizator SCR, aby efekty regeneracji były maksymalnie długotrwałe.

1. Czyszczenie filtra DPF metodą wodną

Skuteczne czyszczenie filtrów cząstek stałych polega na tym, aby z wnętrza filtra DPF/FAP usunąć nie tylko sadze, ale także nagromadzone popioły, których niestety nie da się wypalić nawet w wysokich temperaturach. Jedynie metoda czyszczenia wodnego z zastosowaniem odpowiednich detergentów pozwala na przywrócenie filtrowi fabrycznych parametrów. Woda w odpowiedniej temperaturze, kierowana do filtra pod zadanymi dawkami ciśnienia jest w stanie wyczyścić z wąskich kanalików filtra cząstek stałych złogi sadzy oraz popiołu bez możliwości uszkodzenia delikatnej struktury wnętrza DPF. Mycie filtra cząstek stałych, pranie DPF, płukanie DPF/FAP – te rozmaite nazwy odnoszą się do jednego procesu. Zdemontowany filtr cząstek stałych, który zostanie poddany czyszczeniu metodą wodną, jest poddawany diagnostyce oraz czyszczeniu. Po zbadaniu stopnia zapchania filtra cząstek stałych następuje cykl czyszczenia, który w przypadku poważnych zabrudzeń może być powtarzany. Do zamontowanego w maszynie do czyszczenia DPF filtra dostarczana jest ciepła woda z detergentem, a wprowadzanie poszczególnych dawek płynu czyszczącego odbywa się z zastosowaniem odpowiednich wartości ciśnienia. Dzięki temu zabiegowi filtr DPF/FAP oraz katalizator SCR może zostać całkowicie wyczyszczony bez uszkodzenia jego wnętrza. Po czyszczeniu filtra cząstek stałych przeprowadza się ponowne weryfikacje i testy, aby wykazać, że procedura przyniosła pożądane efekty, a filtr został całkowicie wyczyszczony z popiołu i sadzy. Metoda wodna – czyszczenie filtra cząstek stałych tym sposobem daje zdecydowanie najlepsze rezultaty, gdyż filtrom DPF zostają przywrócone fabryczne przepływy – takie same, jak w przypadku nowych filtrów cząstek stałych. Uważamy, że jest to najistotniejsza zaleta metody, którą zamieściliśmy na pierwszym miejscu w naszym rankingu.

 2. Komputerowe wypalanie filtra cząstek stałych

Innym sposobem na oczyszczenie filtra DPF z nagromadzonej sadzy jest komputerowe wypalanie filtra cząstek stałych. Sposób ten okazuje się skuteczny jedynie wówczas, gdy chcemy usunąć z filtra jedynie sadzę, ponieważ nagromadzony w jego wnętrzu popiół nie ma właściwości palnych. Komputerowe dopalanie DPF/FAP jest oferowane przez warsztaty samochodowe, a klienci dość często wybierają ową metodę, gdyż jest to doraźny sposób na przywrócenie drożności filtra. Komputerowe wypalanie filtra cząstek stałych trwa od 20 do 40 minut. Cała procedura polega na podpięciu komputera – wówczas mechanik za pomocą odpowiedniego programu inicjuje wypalanie filtra cząstek stałych. Po zakończonej operacji w filtrze zazwyczaj znajdują się mniejsze zawartości sadzy, a samo wypalanie należy co jakiś czas przeprowadzać. Metoda ta jest skuteczna w kwestii usuwania sadzy, nie jesteśmy jednak w stanie za pomocą wypalania komputerowego usunąć nagromadzonych popiołów. Uznajemy, że komputerowe wypalanie DPF/FAP, który jest zapchany, może zająć drugą lokatę w naszym rankingu metod regeneracji filtrów FAP/DPF oraz katalizatorów SCR.

3. Wymuszone wypalanie DPF

Aktywowana kontrolka DPF, która świeci na pomarańczowo, sygnalizuje konieczność przeprowadzenia dopalania filtra cząstek stałych DPF. Sytuacja ta jest znana głównie kierowcom, którzy najczęściej poruszają się dieslem z DPF po mieście. Filtr cząstek stałych – jazda tylko po mieście nie służy temu modułowi, gdyż pojazd nie ma możliwości wygenerować temperatur wystarczających do wypalenia nagromadzonych w kanalikach filtra sadzy. W przypadku filtrów DPF temperatura ta wynosi około 600 stopni Celsjusza, jeśli chodzi o filtry FAP z płynem katalitycznym, do wypalenia sadzy potrzeba temperatury około 450 stopni Celsjusza. Podczas jazdy na krótkich odcinkach pojazd nie jest w stanie wygenerować tego typu temperatur, dlatego też wymaga niekiedy wypalania na dłuższych odcinkach. Jeżeli samochód traci moc i dławi się spalinami, a dodatkowo aktywowana jest kontrolka DPF lub check engine, nie należy zwlekać z zainicjowaniem wymuszonego wypalania filtra cząstek stałych DPF/FAP. Aby dopalić filtr DPF, należy przez około 20-30 minut kontynuować jazdę samochodem po trasie, która umożliwi wygenerowanie wyższych obrotów oraz nie będzie wymagała gwałtownego hamowania czy zmiany biegów. Podczas tego typu wyprawy filtr cząstek stałych z samochodu będzie miał możliwość wypalenia, co wpłynie pozytywnie na drożność DPF. Zaletą tej metody, która uplasowała się na trzecim miejscu w rankingu sposobów na wyczyszczenie DPF/FAP jest jej niska cena – wydajemy praktycznie tylko na paliwo. Wśród minusów wymuszonego wypalania DPF należy wymienić stosunkowo niską skuteczność tej metody – w procesie wypalania usuwane są tylko sadze, natomiast popioły pozostają w kanalikach monolitu w filtrze, powodując zaczopowanie drożności filtra cząstek stałych.

4. Czyszczenie filtra cząstek stałych z użyciem myjki ultradźwiękowej

Na czwartym miejscu w opracowanym przez nas rankingu metod czyszczenia filtrów cząstek stałych znajduje się czyszczenie DPF/FAP za pomocą myjki ultradźwiękowej. Usługa ta jest tańsza od metody termochemicznej, jednakże jej skuteczność oceniana jest jako znacznie niższa. Osoby, które nie chcą dużo inwestować w profesjonalne czyszczenie filtra cząstek stałych i nie chcą zajmować się tym, jak wyczyścić DPF domowym sposobem, uciekają się do warsztatów oferujących czyszczenie DPF metodą ultradźwięków. Specjaliści oceniają, że ultradźwiękowe czyszczenie filtra cząstek stałych sprawdza się zazwyczaj tylko w przypadku filtrów niewielkich rozmiarów, metoda jest natomiast nieskuteczna w przypadku filtrów cząstek stałych i katalizatorów SCR demontowanych z samochodów ciężarówek. Za pomocą ultradźwięków nie zawsze udaje się usunąć wszystkie osady z wnętrza filtra, a zbyt intensywne traktowanie może doprowadzić do jego uszkodzeń mechanicznych, przez które filtr cząstek stałych nie będzie nadawał się do użytku. 

5. Stosowanie płynów do czyszczenia DPF

W rankingu metod na wyczyszczenie filtra cząstek stałych znalazło się także czyszczenie DPF z użyciem specjalnych płynów. Preparat do czyszczenia filtra cząstek stałych w naszej ocenie działa profilaktycznie, nie sprawi jednak, że z filtra uda się usunąć wszystkie zanieczyszczenia. Aplikacja płynu do czyszczenia DPF/FAP nie zastąpi specjalistycznego czyszczenia filtra cząstek stałych z zastosowaniem wody z detergentem pod wysokim ciśnieniem. Metoda czyszczenia DPF z przeznaczonym do tego płynem określanym jako zmywacz DPF bądź DPF Cleaner – czy działa? Jesteśmy najbardziej skłonni odpowiedzieć, że działa profilaktycznie i pomocniczo, opóźniając moment całkowitego zablokowania przepustowości filtra cząstek stałych. Podkreślamy, że niewłaściwie przeprowadzone czyszczenie filtra DPF/FAP może skutkować zatkaniem filtra złogami substancji czyszczącej.

6. Wypalanie filtra cząstek stałych w piecu

Ostatnie miejsce w naszym rankingu czyszczenia filtrów cząstek stałych zajmuje metoda, której nie rekomendujemy, a jest to wypalanie filtra DPF w piecu. Piece indukcyjne do wypalania filtrów cząstek stałych generują wysokie temperatury, około 700 stopni Celsjusza i podczas tego typu wypalania z filtra usuwane są zaledwie sadze. Popiół, który jest niepalny, pozostaje w filtrze, tak więc metodę możemy uznać za nieskuteczną, gdyż filtr cząstek stałych po pewnym czasie ponownie ulegnie zapchaniu. Aby wypalić filtr cząstek stałych w piecu, konieczne jest rozcięcie obudowy DPF/FAP, przez co możliwe jest uszkodzenie jego wewnętrznej struktury, a ponadto ponownie spawana obudowa DPF nie wygląda dobrze, co może stanowić problem chociażby w przypadku sprzedania pojazdu w przyszłości. Dodatkowym ryzykiem jest możliwość stopienia wnętrza filtra DPF/FAP – jeśli dojdzie do tego typu awarii, filtr nie będzie nadawał się do ponownego montażu w pojeździe.

7. Jazda z zapchanym DPF – zagrożenia i skutki

Czy można jeździć z zapchanym DPF? Jako specjaliści w dziedzinie czyszczenia i regeneracji filtrów cząstek stałych z pełną stanowczością odradzamy użytkowanie samochodu, w którym filtr jest zablokowany. Oprócz tego, że jazda z działającym niepoprawnie filtrem FAP/DPF może poskutkować otrzymaniem mandatu karnego lub odholowaniem samochodu, jej skutkiem może być także poważna awaria samochodu, której naprawa będzie znacznie droższa niż czyszczenie filtra cząstek stałych. Zapchany filtr cząstek stałych wpływa na zwiększenie obciążenia jednostki napędowej, doprowadzając do stopniowej destrukcji silnika. Samochód może wchodzić w awaryjny tryb pracy, co także stanowi bezpośrednią przyczynę gromadzenia się nagarów na poszczególnych elementach. Jeśli nie chcesz uszkodzić turbosprężarki ani uszkodzić silnika, zadbaj o dobrą kondycję filtra cząstek stałych.

Jak należy jeździć z filtrem cząstek stałych?

Pytanie o to, jaki styl jazdy sprzyja zachowaniu długiej żywotności filtra cząstek stałych, jest często kierowane do mechaników samochodowych. Jeśli chcemy, by zamontowany w naszym pojeździe suchy filtr cząstek stałych DPF bądź filtr FAP odmiany mokrej działał zgodnie ze swoim przeznaczeniem, warto dbać o to, aby nawet używany tylko do miejskiej jazdy diesel miał możliwość przejechania od czasu do czasu po trasie. Nie należy bagatelizować także sytuacji, w których kontrolka DPF świeci podczas jazdy – wówczas filtr cząstek stałych domaga się przeprowadzenia procesu dopalania sadzy. Jeżeli kontrolka DPF aktywuje się coraz częściej, we wnętrzu filtra najprawdopodobniej nagromadzone są duże zawartości zanieczyszczeń i w niedługim czasie konieczne będzie przeprowadzenie czyszczenia filtra cząstek stałych, najlepiej metodą wodną, gdyż to właśnie ten sposób pozwala na usunięcie z wnętrza DPF zarówno sadzy, jak i popiołów. Jazda w myśl eco-drivingu, zalecana częstotliwość wymian oleju silnikowego i filtrów oraz tworzenie warunków wypalania filtra podczas jazdy to zachowania, które także pozwolą na utrzymanie DPF/FAP w dobrej kondycji. Uważamy, że sposoby na to, jak wyczyścić filtr DPF domowym sposobem nie zawsze są skuteczne. O ile profilaktyczne stosowanie płynów do czyszczenia DPF może okazać się pomocne, a czyszczenie filtra cząstek stałych z użyciem płynu w łatwy sposób przeprowadzimy samodzielnie, o tyle nie polecamy metod takich jak czyszczenie DPF płynem do kominków, wypalanie DPF/FAP w piecu czy czyszczenie DPF Karcherem.