SCR MAN – TGX, TGM, TGA, TGS, TGL – Euro 4, 5, 6 - katalizator DPF – proces regeneracji katalizatora

 Z jakich przyczyn mechanizm Selective Catalytic Reduction, czyli SCR, znalazł zastosowanie w samochodach ciężarowych? Czy w ciężarówkach marki MAN odnajdziemy filtr cząstek stałych DPF? Na te oraz inne pytania dotyczące działań, jakie są podejmowane przez producentów pojazdów ciężarowych, odpowiemy w niniejszym artykule. Dowiedz się, jak wymusić wypalanie filtra DPF na postoju MAN, jak działa i przez co może ulec awarii pompa AdBlue MAN TGX Euro 6, czym zastąpić AdBlue oraz czy trzeba reagować, gdy zaświeci się rezerwa AdBlue MAN. Poruszamy kwestie czystości spalin generowanych przez ciężarówki i dokładnie analizujemy, jak MAN realizuje określone wymogi.

Selektywna redukcja katalityczna w ciężarówkach MAN

Często spotykamy się z opinią, że system SCR, określany często jako system AdBlue, to domena głównie samochodów ciężarowych, jednakże aktualna norma Euro weryfikuje to przekonanie, gdyż SCR znajdziemy także w licznych autach osobowych. Czy Selective Catalytic Reduction to najnowocześniejszy wynalazek? Okazuje się, że system ten jest znany od dziesiątek lat, a w przeszłości był wykorzystywany głównie w fabrykach, aby oczyszczać gazy uwalniane do atmosfery przez fabryki przemysłowe oraz elektrownie. Obecnie technologia selektywnej redukcji spalin to odpowiedź na wymogi norm czystości spalin, dlatego też jest powszechnie stosowana przez producentów samochodów osobowych i ciężarowych, przy czym w osobówkach spotkamy ją od roku 2012, natomiast w ciężarówkach od 2006 roku, natomiast MAN realizuje technologię CRTec® od roku 2002. Założeniem metody jest połączenie pracy katalizatora utleniającego z powierzchniowym filtrem cząstek stałych i z katalizatorem SCR działającym oczywiście dzięki AdBlue. Dlaczego w opisanej technologii stosuje się mechanizm wykorzystujący specjalny płyn? Korzyści, jakimi skutkuje wprowadzenie technologii SCR, dotyczą oczyszczania spalin ze szkodliwego tlenku azotu. Umieszczony w układzie wydechowym katalizator umożliwia zajście reakcji chemicznej, w której płyn AdBlue/NOXy zamienia się w amoniak oraz dwutlenek węgla. Cząsteczki tlenku azotu reagują z amoniakiem, ulegając reakcji rozpadu na wodę w postaci pary wodnej oraz azot. Co więcej, w systemie stosowanym przez MAN najpierw dochodzi do reakcji w katalizatorze utleniającym, gdzie dochodzi do rozpadu szkodliwych substancji na wodę oraz tlenek węgla (IV). Następnie szkodliwe dla środowiska tlenki azotu ulegają rozpadowi na NO₂, natomiast finalnym etapem jest katalityczne spalanie sadzy w powierzchniowym filtrze cząstek stałych. Zastosowanie NOXy/AdBlue pozwala na zredukowanie zawartości NO₂ w generowanych spalinach, a zastosowany moduł AdBlue MAN TGX Euro 6, filtr AdBlue MAN TGX Euro 6 i pojazd spełniają zatem restrykcyjną normę EURO 6. Wydawać by się mogło, że jest to system w zupełności bezproblemowy, jednakże układ SCR należy darzyć szczególną uwagą. Mimo tego, że działalność elementów układu selektywnej redukcji spalin nie ma wpływu na pracę silnika, awarie SCR potrafią poważnie zaniepokoić i poskutkować dużymi wydatkami. Niezbędny do działania SCR płyn AdBlue, czyli roztwór mocznika o stężeniu 32,5% wrażliwie reaguje na temperatury poniżej -11 stopni Celsjusza oraz powyżej 30 stopni Celsjusza, co jest częstą przyczyną awarii zarówno w samochodach osobowych, jak i w ciężarowych. Jeśli płyn zamarznie, jego skrystalizowane cząsteczki mogą uszkodzić pompę płynu, wówczas najlepszym rozwiązaniem jest regeneracja pomp AdBlue, przy czym usługa ta jest dostępna w nielicznych serwisach z uwagi na konieczność zastosowania specjalistycznej aparatury. Wśród dostępnych modeli pomp AdBlue wyróżnia się pompy producentów takich jak Bosch, Grundfos oraz Hilite. Procedurę serwisową regeneracji filtra SCR, który ulega zatkaniu przez zanieczyszczenia oraz skrystalizowany AdBlue, należy przeprowadzać zgodnie z określonymi wytycznymi. Filtr SCR myje się w ułożeniu pionowym, natomiast sam filtr powinien być zalany specjalnym detergentem oraz wymoczony w ciepłej wodzie przez minimum 12 godzin. Następnie dokonuje się montażu filtra w maszynie, czyszczenia, suszenia oraz ponownego testowania pracy filtra. Metoda czyszczenia SCR charakteryzuje się bardzo wysoką skutecznością, o czym świadczy zainteresowanie licznych klientów, którym nie są, a nawet nie mogą być obojętne obowiązujące normy czystości spalin.

DPF w MAN

Jakie funkcje w samochodach ciężarowych pełnią filtry cząstek stałych? DPF MAN TGL bądź MAN TGX DPF to urządzenia, w których są zatrzymywane cząstki stałe zawierające sadze, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne czy tlenki metali. Usunięcie tych składników spalin sprawia, że pojazdy z silnikiem wysokoprężnym spełniają normy EURO, natomiast nasze zdrowie jest chronione przed chorobotwórczym działaniem cząsteczek. Z racji tego, że obecny w pojazdach ciężarowych MAN filtr cząstek stałych z upływem czasu i przejechanych kilometrów zatyka się sadzami i popiołem, warto wiedzieć, jak wymusić wypalanie DPF MAN oraz jak powinno przebiegać przeprowadzone we właściwy sposób czyszczenie katalizatora MAN TGX. Wydawać by się mogło, że filtry cząstek stałych w pojazdach ciężarowych nie mają możliwości popsuć się, gdyż przedstawiciele ciężarówek, jakimi są MANy, zazwyczaj pokonują długie trasy, często po autostradach, a więc z dużą prędkością. Na uwagę zasługuje wspomniany już system współpracy SCRT, gdyż metoda ta zakłada szereg powiązań pomiędzy pracą DPF i SCR, aby w maksymalnie skuteczny sposób realizować obowiązujące normy czystości spalin. Wypalanie DPF MAN TGX Euro 6 jest przeprowadzane samoczynnie w sposób pasywny w sytuacjach, gdy wszystkie układy pojazdu działają prawidłowo. Mimo to w przykładowym modelu MAN TGL kontrolka może powiadomić kierowcę, że zawartość pyłów sadzy i popiołu w filtrze jest zbyt duża. Jeśli większość nagromadzonego materiału stanowią sadze, należy przeprowadzić wypalanie DPF MAN TGX, TGL bądź innego modelu, którego dotyczy problem. Procedura wypalania DPF MAN najczęściej zachodzi automatycznie, jednakże są określone opisywane przez kierowców przypadki, w których dopalanie sadzy nie zaszło podczas jazdy i konieczne było wypalanie filtra DPF na postoju MAN. Wówczas pojazd powinien znajdować się na wolnej przestrzeni z wrzuconym biegiem jałowym, natomiast jednostka napędowa powinna być rozgrzana. Podczas przeprowadzania wypalania DPF na postoju MAN nie należy zapominać o zaciągnięciu hamulca postojowego. Działanie kierowcy w celu zainicjowania procedury wypalania DPF sprowadza się do wciśnięcia i przytrzymania przez kilka sekund przycisku funkcji regeneracji. Wówczas silnik dostaje sygnał, że ma przeprowadzić dopalanie sadzy w filtrze cząstek stałych DPF. Kiedy należy przeprowadzić wypalanie DPF? Objawy zapchanego filtra cząstek stałych w samochodach ciężarowych marki MAN pojawiają się zazwyczaj jeszcze wcześniej niż świecąca kontrolka. W najtrudniejszych przypadkach, gdy czujniki pojazdu wskazują na przeprowadzanie dopalania sadzy nawet co kilka tysięcy kilometrów, w celu wyczyszczenia filtra cząstek stałych należy udać się do serwisu regeneracji i czyszczenia DPF. Jeśli MAN TGL dymi na czarno lub MAN TGX 440 ma brak mocy i często żąda regeneracji, najprawdopodobniej w prawidłowym funkcjonowaniu przeszkadza mu zapchany katalizator. Co zrobić w takiej sytuacji? Najlepiej skierować się do autoryzowanego serwisu, w którym czyszczenie DPF zostanie przeprowadzone po wnikliwej diagnostyce problemu. Właściwe podejście do kwestii zapchanego filtra bądź katalizatora, czyli wyczyszczenie elementu zamiast nierozsądnego usunięcia go, jest bardzo istotne, gdyż uszkodzony katalizator a spalanie oraz zapchany filtr a praca jednostki napędowej to parametry, które mogą się w znaczący sposób pogorszyć właśnie przez zapchany katalizator. Jak sprawdzić katalizator w Dieslu? Na temat jego zapchania poinformują nas konkretne objawy, natomiast zweryfikowanie, co dokładnie dzieje się w jego strukturach, jest możliwe jedynie w wyspecjalizowanych serwisach dysponujących odpowiednią aparaturą. Regeneracja filtra DPF MAN i cena, którą należy zapłacić za proces, to niewysoki koszt, natomiast rezultatem regeneracji jest odbiór z pracowni wyczyszczonego filtra, którego parametry są niemalże identyczne, jak w przypadku fabrycznie nowego egzemplarza.  Jak przebiega proces czyszczenia DPF MAN oraz katalizatora według najwyższych standardów i z wykorzystaniem metody z odwracaniem DPF? Po sprawdzeniu przepływu należy wlać detergent bądź nawet pozostawić filtr do namoczenia w płynie na kilka/kilkanaście godzin. Następnym etapem jest montaż filtra/katalizatora w maszynie czyszczącej oraz realizacja następujących po sobie cykli czyszczenia filtra w kierunku przeciwnym do przepływu spalin oraz zgodnym z przepływem spalin. Zakłada się, że po pięciu zakończonych cyklach należy przeprowadzić suszenie filtra oraz ponowne testy funkcjonalności filtra.

MAN SE – niemiecka precyzja

Spółka europejska MAN SE, zajmująca się produkcją samochodów dostawczych, ciężarówek, autobusów, jednostek napędowych oraz maszyn przemysłowych, istnieje od 1758 roku i jest uznawana za najstarszą spółkę, jaką odnotowano na giełdzie niemieckiej. Obecnie pojazdy MAN spotykamy na drogach całego świata, natomiast w 2011 koncern został przejęty przez Volkswagen AG. Modele samochodów ciężarowych, którym poświęciliśmy niniejszy artykuł, to MAN TGX, MAN TGM, MAN TGA, MAN TGS oraz MAN TGL. Warto podkreślić, że pojazdy ciężarowe MAN wielokrotnie zdobyły tytuł „Truck od the Year”, sprawdziliśmy zatem, czy nasze przewidywania dotyczące skuteczności w eliminowaniu zanieczyszczeń ze spalin są słuszne. Mamy nadzieję, że po przeczytaniu artykułu na temat mechanizmów oczyszczania spalin w pojazdach ciężarowych marki MAN, kierowcy nie będą skłaniać się ku podejmowaniu takich działań jak zaślepienie EGR MAN TGA, natomiast w przypadku, gdy pracę pojazdu zaburza zapchany katalizator – jak wyczyścić – odpowiedzią będzie profesjonalna regeneracja. Poniżej zebraliśmy w tabeli modele pojazdów marki MAN, które spotkamy na drogach całego świata.